? Erkak bepushtligi: sabablari, diagnostika va davolash usullari

Kirish

Bepushtlik — bu juftlikda 12 oy davomida muntazam jinsiy hayot kechirishga qaramay, homiladorlik yuz bermasligi holatidir. Statistikaga ko‘ra, barcha bepushtlik holatlarining 40–50 foizi erkaklar bilan bog‘liq. Shuning uchun muammoni to‘g‘ri aniqlash va andrologga vaqtida murojaat qilish juda muhim.

Erkak bepushtligining asosiy sabablari

  1. Spermatozoid sifatining yomonlashuvi

    • Harakatlanuvchanlikning pastligi

    • Spermatozoidlar sonining kamayishi

    • Noto‘g‘ri shakldagi spermatozoidlar (morfologiya buzilishi)

  2. Varikosele (urug‘ chiqaruvchi tomirlarning kengayishi)
    Bu eng keng tarqalgan sabab — moyaklardagi qon aylanish buzilishi spermatozoid sifatini yomonlashtiradi.

  3. Infeksiyalar
    Jinsiy yo‘l bilan yuqadigan infeksiyalar (xlamidioz, mikoplazmoz, ureaplazmoz) moyak va urug‘ yo‘llarida yallig‘lanishni keltirib chiqaradi.

  4. Gormonal muvozanat buzilishi
    Testosteron darajasining kamayishi, gipofiz yoki qalqonsimon bez faoliyatidagi o‘zgarishlar spermatogenezga ta’sir qiladi.

  5. Hayot tarzi va zararli odatlar
    Chekish, spirtli ichimliklar, stress, issiqlikka ko‘p ta’sir (sauna, noutbukni tizzada tutish) — spermatozoid ishlab chiqilishini kamaytiradi.

Diagnostika

Erkak bepushtligini aniqlashda androlog quyidagi tekshiruvlarni tavsiya etadi:

  • Spermogramma — spermatozoid soni, harakatlanuvchanligi va shaklini baholaydi.

  • Gormonlar tahlili — testosteron, LH, FSH, prolaktin darajalari.

  • Ultratovush tekshiruvi (UZI) — moyak, prostata va urug‘ yo‘llarining holatini aniqlash.

  • Infeksiya testlari — yashirin yallig‘lanish manbalarini topish uchun.

Davolash usullari

  1. Dori vositalari yordamida davolash

    • Gormon muvozanatini tiklovchi dori vositalari

    • Vitamin E, rux, selen kabi mikroelementlar

    • Antibakterial yoki yallig‘lanishga qarshi terapiya

  2. PRP-terapiya
    PRP (plazmali terapiya) — bemorning o‘z qon plazmasidan olingan to‘yintirilgan eritma yordamida moyak faoliyatini faollashtiruvchi zamonaviy usul. U spermatozoid sifatini yaxshilaydi va gormonal muvozanatni tiklaydi.

  3. Varikosele operatsiyasi
    Mikrojarrohlik yo‘li bilan tomir kengayishini bartaraf etish spermogramma ko‘rsatkichlarini sezilarli yaxshilaydi.

  4. Fizioterapiya
    Magnitoterapiya, lazer terapiya yoki mikroto‘lqinli muolajalar qon aylanishni yaxshilaydi, to‘qimalarning faoliyatini tiklaydi.

  5. Sun’iy urug‘lantirish (IVF, ICSI)
    Agar tabiiy yo‘l bilan homiladorlik yuz bermasa, reproduktologlar tomonidan yordamchi texnologiyalar tavsiya etiladi.

Oldini olish

  • Sog‘lom turmush tarziga amal qilish

  • Zararli odatlardan voz kechish

  • Sog‘lom ovqatlanish va jismoniy faollik

  • Har yili androlog ko‘rigidan o‘tish

  • Infeksiyalarni o‘z vaqtida davolash

Xulosa

Erkak bepushtligi — bu hukm emas. Zamonaviy andrologiya diagnostika va davolashning ko‘plab samarali usullariga ega. Eng muhimi — muammoni erta aniqlash va malakali mutaxassisga murojaat qilishdir.